Sevan; Var Olan Bir Vatandan

Agos’tan Rita Ender’in “Bizzat Hallediniz” sergisinin araştırma ekibinde de yer alan Sevan Değirmenciyan ile isminin anlamı ve çağrışımları üzerine yaptığı söyleşi.

‘Sevan’ ne demek?

Ermenistan’daki bir gölün adı. Kafkasların en büyük gölü. Keğam dağlarının arasında bulunduğu için, tarihî adı Keğam; daha sonra Sevan olmuş. Osmanlılar ve Azeriler ‘Gökçe Gölü’ olarak adlandırıyorlar. Türkiye’de bugün de ‘Gökçe Gölü’ diyenler var.

Neden sizin için o gölün ismi seçilmiş?

Annem ve babam bana farklı bir isim koymak istemişler aslında. Akıllarında ‘Narek’ varmış. Annem, benim vaftiz babam ve kendi düğünlerinde de ‘gınkahayr’ (sağdıç) olan kişiyi aramış. “Çocuğumuz oldu” demiş, o da “Sevan’ı kutlarım” demiş. Direkt… Şans bırakmamış yani. O öyle deyince, “Biz böyle düşünmüştük” diyememiş bizimkiler. Bir de, vaftiz babam, ailenin de gınkahayrı, dedemin de, benim de. Ona, yaşına hürmeten hiç itiraz etmemişler ve ismimi Sevan koymuşlar.

İçlerine sinmiş mi?

Sinmiş. Bana bu hikâyeyi anlatırken demişlerdi ki, “Vaftiz babanın söylediği isim de Ermeniceydi, itiraz etmedik. Güzel bir isimdi, biz de sevdik.”

‘Narek’in anlamı ne?

Narek, Van Gölü’nün güneyinde yer alan, tarihî bir manastır. 10. yüzyılda yaşamış, önemli bir aziz olan Narekli Krikor’la ünlü. İnançlı Hıristiyan Ermeniler arasında, Kutsal Kitap’tan sonra en popüler kitap, Narekli Krikor’un adıyla anılan dua kitabıdır.

Ermeniler arasında Sevan ismi yaygın mı?

Aslında nispeten yeni bir isim. Tarihte, bu ismi taşıyan ünlü biri yok. Benim tahminime göre, İkinci Dünya Savaşı sırasında ve sonrasında, Sovyet Ermenistanı’nın bütün dünya Ermenilerinin vatanı olma iddiasıyla yürüttüğü propagandanın, 1915 sonrasında vatanlarını kaybeden diaspora Ermenileri nezdinde bulduğu bir yankı aslında bu isim. Çünkü Sevan, Sovyet Ermenistanı’nda bulunan bir yerin ismi. Benim bildiğim, yaş itibariyle en büyük Sevan, Sevan Nişanyan. Genelde benim yaş grubumda yaygın bir isim bu. Mesela okulda sınıfımız 35 kişiydi, dört-beş Sevan’dık. Bizden önce bu ismin mahlas olarak var olduğunu görüyoruz. Mesela Keğam Sevan diye bir yazar var, soyismi aslında Krikoryan. Zaven Biberyan da ‘Sevan Kayıkçısı’ diye bir mahlas kullanmış.

Söyleşinin tamamı için lütfen tıklayınız.

Fotoğraf: Agos, Berge Arabian