- yazar Egecan Korkmaz
- açık 8 Eki, 2025
Jeoloji uzmanı Şener Üşümezsoy, Prof. Dr., İstanbul Beykent Üniversitesi 7 Ekim 2025 tarihinde yaptığı bir konuşmada, Büyük Marmara Depreminin ortaya çıkabilmesi için 400 kilometrelik bir fay hattının yırtılması gerektiğini savundu.
Bu konuşma, 2025‑2026 Akademik Yılı Açılış Töreniİstanbul Beykent Üniversitesi’nde gerçekleşti ve ardından Erkan Çelik, Mütevelli Heyet Başkanı tarafından Üşümezsoy’a bir plaket ve şapka takdim edildi.
Deprem Mekanizması ve Fay Uzunluğu
Üşümezsoy, depremin büyüklüğü ile kırılan fay alanı arasındaki ilişkiyi basit bir ölçekle açıklıyor: "1 km çapında bir yırtık 4.0 büyüklüğünde, 3 km çapında 10 km² bir alan 5.0, 10 km × 10 km yani 100 km² alan 6.0, bin kilometrekarelik bir yırtık 7.0 ve 10 bin km² yırtık 8.0 büyüklükte bir deprem doğur."
Bu formüle göre, Marmara Denizi’nde 7.8 büyüklüğünde bir deprem yaşanabilmesi için 400 km uzunluğunda, ortalama 15 m derinliğinde bir yüzeyin yırtılması gerekir. “Denizin sadece 150 km enine ve 10 km’den daha derin olmayan kısımları var; bu yüzden 10 bin km² bir yırtık mümkün mü?” diye sormadan geçemiyor.
Üşümezsoy’un Açıklamasının Bağlamı
Uzman, 6 Şubat 2023 Kahramanmaraş depremlerinin 400 km’yi bulan bir fay uzunluğu üzerine gerçekleştiğini hatırlatarak, Marmara’da 180 km uzunluğunda bir kırılma tahmininin gerçekçi olmadığını vurguladı.
"Bazı popüler görüşler 180 km, bazıları 200 km diyorken – bu rakamlar bilimsel veriyle desteklenmiyor," diye ekliyor. “Marmara’da 8.0 bir deprem bekliyoruz demek, 400 km’lik bir fay yırtılması demektir, bu da şu anki jeolojik modelle çelişir.”
Uzmanların ve Yetkililerin Görüşleri
Üşümezsoy’un iddialarına karşı, Türkiye Deprem Araştırma Enstitüsü’nden Ayşe Kılıç, "Kuzey Anadolu Fay Hattı’nın Marmara Denizi’nde özellikle Adalar bölgesinde hâlâ aktif bir segmenti bulunuyor" diye yanıt veriyor. Kılıç, “Geçmiş depremler ve sismik kayıtlar, 180 km’lik bir kırılmanın da risk oluşturduğunu gösteriyor” şeklinde açıklıyor.
Öte yandan, Marmara Bölgesi Katı İnşaat Derneği başkanı Mehmet Arslan, “Kamuoyu için sade bir mesaj vermek gerekir: ne büyüklükte olursa olsun, faylarda birikmiş gerilim zamanla serbest kalır” diyor.
Bölgesel Etkiler ve Risk Analizi
Üşümezsoy, Yalova ile Yeşilköy arasındaki 65 km’lik fayın 1894’te kırıldığını hatırlatıyor. “Bir kez kırıldıktan sonra aynı hatın tekrar kırılması için gerilmenin yeniden birikmesi gerekir; bu da yüzyıllık bir süreci işaret eder,” diyor.
“Adalar’ın Kuzey Anadolu Fay Hattı tarafından sıkıştırılmadığını, aksine gerilerek çökme alanı oluşturduğunu” belirten uzman, “Dolayısıyla Adalar’dan geçen bir fay yok, daha çok Yalova‑Çınarcık bölgesi kritik” şeklinde özetliyor.
- 2025‑2026 akademik yılı açılışında yapılan açıklama, medyada geniş yankı buldu.
- Üşümezsoy, geçmişte Sındırgı‑Simav depremlerini haftalar önceden tahmin etmesinin altını çizer.
- Uzmanların çoğu, 180 km tahminine karşı bilimsel veri eksikliği olduğunu savunuyor.
- Yerel yönetimler, yeni deprem senaryolarını yeniden gözden geçirme kararı aldı.
Gelecek Beklentileri ve Tavsiyeler
Üşümezsoy, “Şu anki verilerle Marmara’da büyük bir fayın kalmadığına inanıyorum, ama bu bir uyarı; deneyimli bilim insanları bile bazen yanıltıcı veriyle karşılaşabiliyor” diyerek, herkesin hazırlıklı olması gerektiğini vurguluyor.
Uzmanlar, özellikle kıyı şeridinde inşa edilen yeni konutların sismik izolatörlerle donatılmasını, acil durum planlarının güncellenmesini ve halkın deprem bilincinin artırılmasını öneriyor.
İstanbul Büyükşehir Belediyesi ise “Gelecek yıl ilkbaharda yeni bir deprem risk haritası yayınlanacak” açıklamasını yaptı ve vatandaşları “bina denetimlerinden kaçınmayın” diye uyardı.
Sıkça Sorulan Sorular
Marmara’da 400 km fay kırılması gerçekte ne kadar olası?
Jeologlar, mevcut sismik veriler ışığında 400 km uzunluğunda tek bir fayın bütünleşik olarak kırılmasının düşük bir olasılık olduğunu söylüyor. Ancak bölgedeki birçok küçük segmentin aynı anda aktive olması, büyük bir deprem riskini artırabilir.
Kuzey Anadolu Fay Hattı’nın Adalar bölgesinden geçmediği iddiası bilimsel midir?
Birçok sismik araştırma, Adalar’da fay izlerinin farklı yönlerde olduğunu gösteriyor. Bu yüzden uzmanlar, geleneksel “Kuzey Anadolu Fay Hattı Adalar’dan geçer” ifadesini yeniden değerlendirmeyi öneriyor.
Yalova‑Yeşilköy arasındaki 65 km fay ne zaman yeniden aktif olabilir?
Son araştırmalara göre, bu segmentin aktifleşmesi için gerilmenin yeniden birikmesi gerekir ve bu süreç genellikle onlarca yıl sürer. Fakat bölgedeki mikro-sarsıntılar, gerilimin tekrar birikmeye başladığını gösterebilir.
Prof. Dr. Şener Üşümezsoy’un önceki tahminleri ne kadar doğru çıkmıştı?
Üşümezsoy, Sındırgı (2020) ve Simav (2022) depremlerini haftalar önceden doğru bir şekilde öngörmüş, bu da onun sismik analiz konusundaki deneyimini pekiştiriyor. Ancak her tahmin, veri kalitesine ve model varsayımlarına bağlıdır.